30 მაისის ადგილობრივი არჩევნების წინა პერიოდი, áƒ¬áƒ˜áƒœáƒ საარჩევნო კამპანიებთან შედარებით, უფრო ნაკლები დაძაბულობით და არსებით საკითხებზე უფრო მეტი აქცენტით გამოირჩევა, რაც ”ძალიან ჯანსაღი პროცესია საქართველოში პოლიტიკური კულტურის განვითარებისთვის,” - განაცხადა ევროკავშირის სპეციალურმა წარმომადგენელმა სამხრეთ კავკასიაში პიტერ სემნებიმ 15 მაისს Civil.Ge-სთან ინტერვიუში.
 
ინტერვიუში, სემნები, რომელიც თბილისს 11-16 მაისს სტუმრობდა, ასევე საუბრობს საქართველოს სეპარატისტულ რეგიონებთან ევროკავშირის ”არაღიარების და ჩართულობის პოლიტიკაზე”, ასევე ადამიანის უფლებებზე და მედიასთან დაკავშირებულ საკითხებზე.
 
არჩევნები
 
ვიზიტის დროს თქვენ მრავალი შეხვედრა გამართეთ პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებთან, ოფიციალურ პირებთან, საარჩევნო ადმინისტრაციის, სადამკვირვებლო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან. თქვენ ასევე გაგაჩნიათ 2008 წლის არჩევნების პროცესზე დაკვირვების გამოცდილებაც. როგორ დაახასიათებდით არჩევნებამდე ორი კვირით ადრე არსებულ ვითარებას? 

ეს განსხვავებული არჩევნებია. ეს არ არის არჩევნები ეროვნულ დონეზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ ამჯერად ფსონზე მთელი ჯეკპოტი არ დევს; ადგილობრივ დონეზე ხდება კონკურენცია სხვადასხვა საარჩევნო ოლქებში და საკითხებიც არის ადგილობრივი მნიშვნელობის, რაც ამომრჩეველთან უფრო ახლოა.

უფრო მეტი ფოკუსირება ხდება არსებით საკითხებზე, ვიდრე ეს გასული არჩევნების დროს იყო; უფრო ნაკლები დაძაბულობაა და მიმაჩნია, რომ ეს ძალიან ჯანსაღია საქართველოში პოლიტიკური კულტურის განვითარებისთვის.
 
აშკარაა, რომ ჯერ კიდევ არსებობს საკამათო საკითხები. არის რამოდენიმე ოპოზიციური პარტია, რომელთაც გადაწყვიტეს არ მიიღონ მონაწილეობა [ადგილობრივ არჩევნებში]; არიან ისეთებიც, ვინც არ არის კმაყოფილი იმით, თუ როგორ მოხდა წინა არჩევნების გაკვეთილების გათვალისწინება; თუმცა, საჭიროა იმის გაცნობიერებაც, რომ ბევრი რამის გამოსწორებას გარკვეული დრო დასჭირდება.
 
ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ კარგად დაიწყო იმ საკითხების გამოვლენა, რომელთაც მოგვარება სჭირდება. ზოგიერთი მათგანი მათ უკვე მოაგვარეს, ხოლო დანარჩენზე მუშაობას, ვიმედოვნებ, რომ გააგრძელებენ.
 
პოლიტიკოსები, დამკვირვებლები, ხელისუფლების წარმომადგენლები, მათ შორის ევროკავშირის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ ეს არჩევნები იქნება გამოცდა, თუ როგორ ასრულებს საქართველო დემოკრატიული რეფორმების კუთხით აღებულ ვალდებულებებს. შეგიძლიათ გვითხრათ, თუ როგორ შეიცვლება ევროკავშირის პოლიტიკა საქართველოს მიმართ იმისდა მიხედვით, თუ როგორ ჩატარდება არჩევნები?   
 
ცხადია, რომ ძალიან პრობლემატური პერიოდის შემდეგ, თუ ეს არჩევნები კარგად ჩატარდება და თუ ის წარმოაჩენს ქვეყანაში პოლიტიკური, დემოკრატიული კულტურის განვითარებას და თუ შინაარსზე მოხდება ფოკუსირება და არა ზოგადად არჩევნების სტრუქტურაზე, ეს იმის მანიშნებელი იქნება, რომ საქართველო შესაძლოა უფრო სტაბილური ინსტიტუციონალური პოლიტიკური სისტემისკენ ვითარდება.
 
კარგი არჩევნები იმის მანიშნებელიც იქნება, რომ ორი ძალიან სადავო არჩევნების [2008 წლის საპრეზიდენტო და საპარლამანეტო არჩევნები] შემდეგ, საქართველომ შეძლო პოლიტიკური თვალსაზრისით გადაელახა იმ რთული ვითარების შედეგები.
 
ამავე დროს, არჩევნები უფრო ფართო დღის წესრიგის მხოლოდ ერთ-ერთი საკითხია.

ასევე მნიშვნელოვანია, რომ საკონსტიტუციო რეფორმამ წინ წაიწიოს. ძალიან კმაყოფილი ვიყავი, როდესაც რამოდენიმე დღის წინ ვიხილე, რომ საკონსტიტუციო კომისიამ დაამტკიცა [საბაზისო] პროექტი. ასევე მქონდა საშუალება საკონსტიტუციო კომისიის თავმჯდომარესთან [ავთანდილ დემეტრაშვილთან] მესაუბრა. 
 
ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ საქართველომ საკონსტიტუციო და ინსტიტუციონალურ სისტემაზე კონსენსუსს მიაღწიოს. სასარგებლო სულაც არ იქნება, თუ ყოველი საარჩევნო კამპანიის დროს პოლიტიკური დისკუსიის მთავარი თემა თავად საარჩევნო სისტემა იქნება და არა მისი არსი. ამიტომ, ვიმედოვნებ, რომ როდესაც ახალი კონსტიტუცია დამტკიცდება, შემდეგ კი ახალი საარჩევნო კოდექსიც, ეს დოკუმენტები რაღაც პერიოდით მაინც დარჩება და არ მოხდება მათი გამოყენება ყოველდღიური პოლიტიკური დაპირისპირებისთვის.
 
შარშან აპრილში, როდესაც ოპოზიციამ ქუჩის საპროტესტო აქციები დაიწყო, თქვენ განაცხადეთ, რომ თუ ეს დემონსტრაციები ”ფუნდამენტური, ძირითადი” პოლიტიკური საკითხების მოგვარების გარეშე დასრულდებოდა, ანალოგიური პოლიტიკური კრიზისი კვლავ წარმოიშვებოდა. მაშინ თქვენ ასევე განაცხადეთ, რომ ეს იყო შანსი საქართველოსთვის ”გაირღვეს ის წრე, რომელშიც საქართველო უკვე დიდი ხანია იმყოფება, როდესაც საკითხების გადაწყვეტა ქუჩაში ხდება”. იმ მოვლენებიდან ერთი წლის თავზე, ფიქრობთ თუ არა, რომ ეს შესაძლებლობა გამოყენებულ იქნა? თუ ფიქრობთ, რომ ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი, რადგანაც ადგილობრივი არჩევნები ჯერ კიდევ წინაა?
 
ვფიქრობ, ბევრი პოლიტიკური ძალა სერიოზულ მცდელობებს ახორციელებს ამ არჩევნებში მონაწილეობისთვის - ეს ნამდვილად კარგია. თუ არჩევნების ყველა მონაწილე განაგრძობს რამოდენიმე ძალიან მნიშვნელოვანი პრინციპების დაცვას, მაშინ ვერ ვხედავ მიზეზს, თუ რატომ უნდა მოხდეს [ამ არჩევნების] შედეგების იმ ფორმით გაპროტესტება, როგორსაც ადრე ქონდა ხოლმე ადგილი.
 
მიგაჩნიათ, რომ პარტიები დღეს იცავენ ამ პრინციპებს?
 
არჩევნების ყველა მონაწილე და მისი ორგანიზატორები პასუხისმგებლობით უნდა მოეკიდონ ამას, მათ თავშეკავება უნდა გამოიჩინონ. მათ ურთიერთპატივისცემაც უნდა გამოიჩინონ. პასუხისმგებლობა, თავშეკავება და პატივისცემა - მნიშვნელოვანია ამგვარ სიტუაციებში.  
 
მიგაჩნიათ თუ არა რომ დღეს უფრო ახლოს ვართ იმ ”წრის გარღვევასთან”, რომელზეც თქვენ შარშან საუბრობდით?
 
ვიმედოვნებ რომ ასეა. როგორც უკვე ვთქვი, მე არ მიგრძვნია რაიმე დაძაბულობა, როგორიც შარშან იყო და ეს პოზიტიურია.
 
”არაღიარება და ჩართულობა”
 
ევროკავშირმა სეპარატისტული აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთთან მიმართებაში დაამტკიცა ”არაღიარების და ჩართულობის პოლიტიკის პარამეტრები”. შეიცავს თუ არა ეს დოკუნეტი რაიმე კონკრეტულ ზომებს, რომელთა განხორციელებასაც ევროკავშირი გეგმავს ამ რეგიონებთან მიმართებაში, განსაკუთრებით კი, საქართველოს მთავრობის მიერ დამტკიცებული სტრატეგიის კონტექსტში?
 
ჩვენს მიერ გაწეული სამუშაოს საფუძველი არის, ერთის მხრივ, იმის საჭიროება, რომ გვქონდეს ნათლად განსაზღვრული კურსი ფორმალურ საკითხებზე - რაც ეხება არაღიარების ნაწილს; და მეორეს მხრივ, იმის საჭიროება, რომ გვქონდეს საშუალება ჩავებათ ამ რეგიონების მოსახლეობასთან ურთიერთობაში და შევთავაზოთ მათ ხედვა, რომელიც სცილდება იქ არსებულ ძალიან შეზღუდულ გარემოს.
 
არაღიარებაც და ჩართულობაც ერთი პოლიტიკის განუყოფელი ნაწილებია, რადგანაც არაღიარება ჩართულობის გარეშე კონტრ-პროდუქტიულია; ის მხოლოდ ბარიერებს შექმნის ქართველ და ამ რეგიონებში მცხოვრებ ხალხებს შორის. ხოლო ჩართულობა არაღიარების ნაწილის გარეშე არის პოლიტიკა, რომელიც იმის რისკს შეიცავს, რომ შესაძლოა მოხდეს ჩვენს მიერ გადაგმული თითოეული ნაბიჯის არასწორი გზით გამოყენება სტატუსის შესახებ დავის დროს. ჩართულობის პოლიტიკა სტატუსს არ ეხება, და იმისათვის, რომ ჩართულობა სტატუსისგან განვაცალკევოთ, ჩვენ მკაფიოდ უნდა დავაფიქსიროთ, თუ რა პოზიცია გვიკავია სტატუსის საკითხთან დაკავშირებით.
 
ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ მხარი უნდა დავუჭიროთ და განვავითაროთ კონტაქტები დაპირისპირების ხაზის, ადმინისტრაციული საზღვრების გასწვრივ, რათა ვუზრუნველყოთ პირადი კონტაქტების აღდგენა, საერთო ინტერესების განვითარება, რაც მნიშვნელოვანწილად ეკონომიკურ ინტერესებს მოიცავს და ეს შესაძლოა იყოს მცირე მასშტაბის ბიზნესის განვითარება, ეს შესაძლოა იყოს ინფრასტრუქტურული განვითარება ადმინისტრაციული საზღვრების გასწვრივ. ეს შეიძლება შეიცავდეს ღინისძიებებს, რომლებიც უკავშირდება სოციალურ საკითხებს, ჯანდაცვას, ორივე მხარეს მცხოვრებ თემებზე ფოკუსირებას და ასევე დევნილ მოსახლეობას.  
 
მაგრამ ამ ტერიტორიებზე მცხოვრები ხალხების პერსპექტივების გასაფართოვებლად, საჭიროა სხვა საკითხებიც განვიხილოთ, როგორიცაა, მაგალითად, როგორ მივცეთ მათ განათლების შესაძლებლობები.
 
თუმცა არის რამოდენიმე რთულ საკითხი - მათ შორისაა [სეპარატისტულ რეგიონებში მაცხოვრებელთა საზღვარგარეთ] გადაადგილების საკითხი და სწორედ აქ áƒ˜áƒ©áƒ”ნს თავს ის სირთულე, რომელიც არაღიარების და ჩართულობის პოლიტიკის შერწყმას უკავშირდება. ყველაზე მნიშვნელოვანი, როდესაც მგზავრობასთან დაკავშირებულ პოლიტიკაზე ვსაუბრობთ, არის ის, რომ ვუზრუნველყოთ ისეთი გარემო, სადაც ამ რეგიონების მაცხოვრებლებს მარტო ერთი მიმართულებით არ ექნებათ გზა ხსნილი. მათთვის კარი ღია უნდა იყოს, რა თქმა უნდა, თბილისისკენ, თუმცა ასევე ევროპისკენაც.
 
ჩვენ ძალიან ყურადღებით ვადევნებთ თვალს საქართველოს სტრატეგიას და ის შეიცავს ბევრ ისეთ ნაწილს, რომლებიც ყველანაირად შეესაბამება იმ პოლიტიკის პრინციპებს, რომელიც ჩვენ შევიმუშავეთ. ჩვენ ასევე რჩევებს ვაძლევთ საქართველოს მთავრობას ამ სტრატეგიის განხორციელების სამოქმედო გეგმაზე მუშაობისას.
 
როგორ ითვალისწინებს ევროკავშირი სოხუმის პოზიციას, რომელიც აცხადებს, რომ მათ სურთ ევროკავშირთან პირდაპირი ჩართულობა და არა თბილისის გავლით?
 
ეს პარამეტრები არის ზოგადი პრინციპები იმისა, რისი მიღწევაც ჩვენ გვსურს. რა თქმა უნდა, არსებობს ბევრი ტექნიკური საკითხი, რომელსაც ჯერ კიდევ ბევრი განხილვა დასჭირდება და ამისათვის მთავარი ის არის, რომ ეფექტური დისკუსია ვაწარმოოთ, რა თქმა უნდა, საქართველოს მთავრობასთან, მაგრამ ასევე სოხუმთან და ცხინვალთან.
 
თქვენ რამოდენიმეჯერ იმყოფებოდით სოხუმში; როგორი იყო ევროკავშირის წინადადებებზე მათი რეაქცია?
 
აფხაზეთში ჩემი თანამოსაუბრეების რეაქცია დადებითია და სწორედ ამიტომაც მიმაჩნია, რომ წინსვლის კარგი საფუძველი გვაქვს.
 
მაგრამ არსებობს რუსეთის ფაქტორი...
 
დიახ, მაგრამ ჩვენ არც ვმალავთ იმას, რასაც ვაკეთებთ. ჩვენ აბსოლუტურად გამჭირვალეები ვართ ამ სამუშაოსთან დაკავშირებით.
 
მედია, ადამიანის უფლებები
 
შარშან  ბრიტანული კვლევითი ცენტრის, საგარეო პოლიტიკური ცენტრის, პუბლიკაციისთვის გამოქვეყნებულ სტატიაში, თქვენ წერთ, რომ მედია საშუალებების საკუთრებაზე გამჭირვალობის ნაკლებობასთან დაკავშირებული პრობლემების მოგვარების მიზნით საჭიროა სპეციალური მექანიზმის შექმნა, რომელიც ამ პრობლემის მოგვარებაზე იმუშავებს. განიხილავთ თუ არა ამგვარი მექანიზმის შექმნის საკითხს საქართველოს ხელისუფლებასთან?
 
ეს გარკვეული დროის წინ დაიწერა...
 
მაგრამ ეს საკითხი პრობლემად კვლავ რჩება, როგორც ეს ევროკავშირის შუალედურ ანგარიშშია აღნიშნული, რომელიც საქართველოს მიერ ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის ფარგლებში აღებული ვალდებულებების შესრულებას ეხება.
 
დიახ. არსებობს რამოდენიმე საკითხი მედიის სფეროში, რომელიც ჩვენი ყურადღების ცენტრშია. ეს არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტი და ზედამხედველობა; იქ გარკვეული ცვლილებები განხორციელდა. დღის წესრიგში კვლავ რჩება სამაუწყებლო კომპანიების მფლობელობის გამჭირვალობის საკითხი და ასევე საკითხი, თუ როგორ უნდა მოხდეს [მაუწყებლების მიერ] საჩივრებზე რეაგირება, როგორ უნდა შეფასდეს და განვითარდეს ჟურნალისტების პროფესიული სტანდარტები და ეთიკა. ბევრ ამ თემაზე მუშაობა მიმდინარეობს. ევროკავშირი ბევრი საკონსულტაციო საქმიანობას ეწევა და ვიმედოვნებ, რომ ეს კონკრეტულ ნაბიჯებამდე მიგვიყვანს.
 
ერთ-ერთი პრობლემა, რომელსაც ჩვენ საარჩევნო კამპანიის კონტექსტში განვიხილავთ არის ის, რომ მედია, კერძოდ კი ტელევიზიები,  ძალიან პოლარიზებული რჩება, რაც ხშირ შემთხვევაში მათ სარედაქციო სტანდარტებს აზიანებს და ეს სწორედ ის არის, რაზეც შემდგომშიც უნდა ვიმსჯელოთ.
 
საქართველოს შესახებ ევროკავშირის შუალედურ ანგარიშში ასევე საუბარია შარშან დემონსტრაციების დროს პოლიტიკური ოპონენტების დაპატიმრებებზე ”სავარაუდოდ პოლიტიკურად მოტივირებული ბრალდებებით.” იმავე ანგარიშის თანახმად, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ადამიანის უფლებების თემაზე რეგულარული დიალოგის ფარგლებში განხილული იყო დაკავებულთა საკითხი. თუ შეიძლება რომ ამ დიალოგის დეტალებზე გვესაუბროთ; ზოგიერთი ოპოზიციური პარტია დროდადრო აყენებს იმ პირთა საკითხს, რომლებსაც, ეს პარტიები მოიხსენიებენ, როგორც პოლიტპატიმრებს.
 
ევროკავშირსა და საქართველოს მთავრობას რეგულარული დიალოგი გვაქვს ადამიანის უფლებებზე და ეს დიალოგი საკითხთა მთელ სპექტრს მოიცავს, მათ შორის ადამიანის უფლებათა სამართლებრივ დაცვაზე, რამდენად შეესაბამება საქართველოს კანონმდებლობა და სამართლებრივი პრაქტიკა, ასევე სამთავრობო ინსტიტუტების ქმედებები ადამიანის უფლებათა დაცვის კუთხით აღებულ ვალდებულებებს.
 
ჩვენ ასევე განვიხილავთ იმ კონკრეტულ, ინდივიდუალურ საქმეებსაც, რომლებიც დავის საგანს წარმოადგენს და სადაც სხვადასხვა ტიპის ბრალდებები არსებობს; ასეთ საქმეებთან დაკავშირებით ჩვენ განმარტებებს ვითხოვთ. არ მინდა, რომ ახლა ამ კონკრეტულ, ინდივიდუალურ საქმეებზე კომენტარი გავაკეთო.